زنجیره ارزش اولین بار توسط مایکل پورتر Michael Porter، استاد دانشگاه هاروارد در کتابی با عنوان “مزیت رقابتی”، معرفی شد. پورتر این مفهوم را برای توضیح چگونگی ایجاد ارزش توسط شرکت‌ها و چگونگی دستیابی به مزیت رقابتی استفاده کرد. از زنجیره ارزش برای شرح تمام فعالیت‌های کسب‌وکار در تولید محصول یا خدمات، از ابتدا تا انتها (طراحی، تولید، توزیع)، استفاده می‌شود؛ تحلیل زنجیره ارزش یک مدل بصری از این فعالیت‌ها را برای کسب‌وکارها ارایه می‌کند. زنجیره ارزش یک ابزار قدرتمند است که می‌تواند به شرکت‌ها کمک کند تا عملکرد خود را بهبود بخشند و مزیت رقابتی ایجاد کنند. با ما همراه باشید تا به بررسی جزییات زنجیره ارزش در صنعت کوریرهای پستی، بهترین راه‌ها برای0 بهبود عملکرد و ایجاد مزیت رقابتی بپردازیم.
فهرست مطالب با دسترسی سریع
- زنجیره ارزش در کوریرهای پستی چیست؟
- تحلیل زنجیره ارزش
- مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر
- مزیت رقابتی در زنجیره ارزش
- گام‌های تحلیل زنجیره ارزش
- فعالیت‌های اصلی زنجیره ارزش در کوریرهای پستی
- فعالیت‌های ثانویه یا پشتیبان زنجیره ارزش
- نقش زنجیره ارزش در رهگیری مرسولات پستی چیست؟
- سخن نهایی
- سوالات متداول
زنجیره ارزش در کوریرهای پستی چیست؟
زنجیره ارزش یا ولیو چین مادل Value Chain Model در صنعت کوریرهای پستی شامل فعالیت‌های اصلی و پشتیبانی است که برای ارایه خدمات به مشتریان انجام می‌شود. فعالیت‌های اصلی شامل لجستیک ورودی (تامین مواد اولیه)، لجستیک خروجی (تحویل به مشتریان)، مجموعه عملیات (مانند مرتب‌سازی و توزیع)، بازاریابی و فروش، و خدمات پس از فروش است.
از طرفی، فعالیت‌های پشتیبانی شامل تدارکات خارجی (تامین نیروی کار و تجهیزات)، توسعه فناوری، مدیریت منابع انسانی و زیرساخت‌ها می‌شود. با بهبود و بهینه‌سازی این فعالیت‌ها، کوریرهای پستی می‌توانند مزیت رقابتی خود را تقویت کرده و بهبودات اساسی در عملکرد، کاهش هزینه‌ها و ارتقا تجربه مشتریان خود را ایجاد نمایند.
تحلیل زنجیره ارزش
تحلیل زنجیره ارزش یک ابزار قدرتمند برای کسب و کارهاست که آنها را در تحلیل فعالیت‌های خود به منظور ایجاد ارزش برای مشتریان کمک می‌کند. این تحلیل می‌تواند به شرکت‌ها در دستیابی به اهدافی همچون بهبود بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و ایجاد مزیت رقابتی کمک کند.
به طور خلاصه، تحلیل زنجیره ارزش یک روش است که برای ایجاد تغییرات در زنجیره ارزش شرکت به منظور افزایش سودآوری و بهبود کیفیت مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این تحلیل، فعالیت‌های اصلی و فعالیت‌های پشتیبانی مورد بررسی قرار می‌گیرند و با بهبود آنها، شرکت‌ها می‌توانند مزیت رقابتی خود را تقویت کرده و در بازار رقابتی بهتر عمل کنند.
مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر
مدل زنجیره ارزش مایکل پورتر یک ابزار مدیریتی است که به شرکت‌ها کمک می‌کند تا اقدامات ضروری برای تولید محصولات یا ارایه خدمات با ارزش برای مشتریان را شناسایی کنند. این مدل به شرکت‌ها امکان می‌دهد تا بخش‌های مختلف زنجیره ارزش خود را تحلیل کرده و از طریق بهبود عملکرد و کاهش هزینه‌ها به مزیت رقابتی دست یابند.
شرکت‌های پستی نیز می‌توانند با استفاده از این مدل، مناطقی که می‌توانند ارزش ایجاد کنند را شناسایی کنند، کارایی هزینه را بهبود بخشند و فرآیندها را بهینه‌سازی کنند تا به مزیت رقابتی بیشتری دست یابند.
مزیت رقابتی در زنجیره ارزش
مزیت رقابتی، کسب‌وکار شما را از سایر رقبا متمایز می‌کند. برای توسعه مزیت رقابتی، به تصور روشنی از بازار هدف خود و مزایای خدمات و محصولی که ارایه می‌دهید و همچنین به درک درستی از رقبا و خدماتی که آنها ارایه می‌دهند، نیاز دارید.
از تحلیل زنجیره ارزش می‌توانید برای بهبود مزیت رقابتی خود استفاده کنید.
گام‌های تحلیل زنجیره ارزش
فعالیت‌های اصلی (پرایمری اکتیویتیز Primary Activities)
این فعالیت‌ها مستقیما در تولید محصول یا ارایه خدمات شرکت نقش دارند و شامل فعالیت‌های زیر می‌شوند:
– تدارکات داخلی: شامل تامین مواد اولیه و منابع برای تولید.
– تولید یا عملیات: فرآیند تبدیل مواد اولیه به محصول یا ارایه خدمات.
– توزیع: فرآیند تحویل محصول یا خدمات به مشتریان.
– بازاریابی و فروش: اطلاع‌رسانی به مشتریان و ترغیب آنها به خرید.
– خدمات پس از فروش: ارایه خدمات به مشتریان پس از خرید.
فعالیت‌های پشتیبانی (ساپورت اکتیویتیز Support Activities)
این فعالیت‌ها پشتیبان و درایور فعالیت‌های اصلی است که شامل فعالیت‌های زیر می‌شوند:
– تدارکات خارجی: تامین نیروی کار، تجهیزات و منابع برای فعالیت‌های اصلی.
– توسعه فناوری: تحقیق و توسعه برای بهبود محصولات یا خدمات.
– مدیریت منابع انسانی: استخدام، آموزش و توسعه کارکنان.
– زیرساخت: فراهم‌کردن زیرساخت‌های لازم برای فعالیت‌های اصلی.
فعالیت‌های اصلی زنجیره ارزش در کوریرهای پستی
فعالیت‌های اصلی زنجیره ارزش در کوریرهای پستی شامل لجستیک ورودی، لجستیک خروجی، مجموعه عملیات، بازاریابی و فروش، و خدمات است. این فعالیت‌ها کلیه مراحل از قبول و جمع‌آوری مرسولات تا توزیع آنها به مقصد نهایی را شامل می‌شوند.
لجستیک ورودی (این‌بوند لجستیکس Inbound Logistics)
این فعالیت مربوط به قبول و جمع آوری مرسولات پستی از صنادیق، از طریق باجه‌های دفاتر و یا پیشخوان‌ها و یا از ثبت سفارش از فروشگاه‌های اینترنتی است. فعالیت‌های لجستیک ورودی اپراتورهای پستی بعضا برون‌سپاری هم می‌شود.
مجموعه عملیات (آپریشنز Operations)
عملیات در شرکت‌ها فرآیند تبدیل منابع و مواد اولیه به محصولات یا خدمات نهایی است. در صنعت پست، این عملیات شامل فرآیندهایی مانند قبول، آماده‌سازی، تجزیه، رهسپاری و توزیع می‌شود. همچنین، تعمیر و نگهداری تجهیزات، بازسازی ساختمان‌ها و دفاتر پستی نیز جز این عملیات است.
تحلیل و بهینه‌سازی روال‌های عملیاتی می‌تواند به افزایش بهره‌وری، افزایش کارایی و تضمین رقابت‌پذیری کمک کند. افزایش بهره‌وری می‌تواند به رشد اقتصادی، افزایش سودآوری و ایجاد یک پایه محکم برای مزیت رقابتی شرکت منجر شود.
لجستیک خروجی (اوت بوند لجستیکس Outbound Logistics)
لجستیک خروجی فرآیندی است که محصولات را از طریق شبکه توزیع به نمایندگی‌های پخش یا مشتریان نهایی منتقل می‌کند. مدیریت بهینه این فرآیند باعث می‌شود که تحویل محصولات به موقع و به صورت مقرون به صرفه انجام شود و تاثیر منفی بر کیفیت کاهش یابد. همچنین، این کار باعث افزایش رضایت مشتری و در نتیجه رشد شرکت می‌شود.
در مواقعی که محصولات نیاز به توزیع سریع به مصرف‌کننده دارند، بیمه مناسب نیز برای این فرآیند ضروری است. انبارداری، شبکه توزیع، تجزیه مرسوله و پردازش، انجام سفارشات عمده‌فروشان و خرده‌فروشان و زمان‌بندی توزیع همگی نمونه‌هایی از عملیات لجستیک خروجی هستند.
بازاریابی و فروش (مارکتینگ اند سیلز Marketing and Sales)
بخش بازاریابی و فروش در زنجیره ارزش کوریرهای پستی، به عرضه و فروش محصولات و خدمات به بازار هدف می‌پردازد.
بازاریابان و فروشندگان در این بخش نقش بسیار مهمی دارند و از تبلیغات، فعالیت‌های تبلیغاتی، ایجاد روابط با مشتریان و انتخاب کانال‌های فروش استفاده می‌کنند. این بخش برای ارزشیابی صحیح و پایداری، به هماهنگی با عملیات زنجیره ارزش مختلف نیاز دارد.
خدمات یا سرویس مشتری (کاستومر سرویس Customer Service)
بخش خدمات یا سرویس مشتری اهمیت زیادی دارد؛ زیرا ارایه سرویس‌های با کیفیت و خدمات ارزش افزوده، به ایجاد وفاداری مشتریان کمک می‌کند.
این شامل ارایه خدمات متنوع از جمله اطلاع رسانی پیگیری، رهگیری مرسولات و خدمات پس از فروش می‌شود. همچنین، برای بهبود فرآیند توزیع و ارایه خدمات، نیاز به توسعه فناوری و امنیت شبکه نیز حایز اهمیت است.
فعالیت‌های ثانویه یا پشتیبان زنجیره ارزش
فعالیت‌های پشتیبانی به هماهنگی و تسهیل عملیات زنجیره ارزش اولیه کمک می‌کند. تجزیه و تحلیل عملیات پشتیبانی شرکت، همانطور که در زیر ذکر شد، می‌تواند مفید باشد. ۴ فعالیت پشتیبانی یا ثانویه شامل موارد زیر هستند:
زیرساخت‌های اساسی (فرم اینفرا استراکچر Firm Infrastructure)
در زنجیره ارزش کوریرهای پستی شامل عملیاتی همچون برنامه‌ریزی، مدیریت فناوری اطلاعات، تامین و نگهداری، خدمات حقوقی، امور مالی و حسابداری و مدیریت کیفیت می‌باشد. این عملیات اساسی، تمام زنجیره ارزش را پشتیبانی می‌کنند و از اهمیت بسزایی برخوردارند.
عملیات پشتیبانی زیرساخت کوریرهای پستی شامل برنامه‌ریزی، مدیریت فناوری اطلاعات، تامین و نگهداری، خدمات حقوقی، امورمالی و حسابداری و مدیریت کیفیت است. عملیات زیرساخت شرکت از کل زنجیره ارزش پشتیبانی می‌کند. با این حال، دامنه آن متفاوت است زیرا شرکت‌های ارایه‌دهنده خدمات پستی یک سازمان متنوع، حتی در داخل صنعت است.
مدیریت منابع انسانی (هیومن ریسورسز Human Resources)
مدیریت سرمایه انسانی (اچ آر HR) نیز به بهبود عملکرد و کاهش هزینه‌ها کمک می‌کند. از طریق بکارگیری نیروی کار ماهر و آموزش موثر، این بخش می‌تواند به توانمندی‌ها و انگیزه کارکنان ارتقا بخشد و سازمان را به یک سازمان یادگیرنده تبدیل کند.
این عملیات در هر سطح سازمانی از برنامه‌ریزی و بکارگیری تا آموزش و ارزیابی مهارت‌ها، انجام می‌شود.
توسعه فناوری (تکنولوژی Technology)
توسعه تکنولوژی به نوآوری کسب‌وکار کمک می‌کند. از تکنولوژی می‌توان در گام‌های مختلف زنجیره ارزش، برای ایجاد خدمات و سرویس‌های نوین، بهبود و تسهیل فرآیندها، تصمیم گیری‌های استراتزیک و نهایتا بدست‌آوردن مزیت در برابر رقبا استفاده کرد.
این کار با افزایش کارآمدی و کاهش هزینه‌های تولید انجام می‌شود. تقریباً هر فعالیتی در کسب و کارهای معاصر با فناوری پشتیبانی می‌شود. در صنعت فناوری، توسعه فناوری به منبع مزیت رقابتی تبدیل شده است. طراحی و توسعه نرم افزارهای قبول، مبادله، تجزیه و توزیع، تست و آزمایش میدانی، طراحی و توسعه فیچرها و ماژول‌ها و انتخاب فناوری، نمونه‌هایی از توسعه فناوری در سازمان هستند.
تدارکات (پرکیورمنت Procurement)
فعالیت‌های تدارکاتی در زنجیره ارزش، مجموعه اقداماتی هستند که به تامین و مدیریت مواد و منابع مورد نیاز برای تولید محصول یا ارایه خدمات می‌پردازند. این فعالیت‌ها شامل تهیه مواد اولیه، تجهیزات، وسایل نقلیه، و تامین سایر ملزومات است. هدف از تدارکات یافتن منابع با کیفیت مناسبی است که با بودجه کسب و کار سازگار باشد.
مهمترین جنبه‌های تدارکات شامل تهیه مواد از تامین‌کنندگان، مدیریت خرید، استفاده از فناوری برای بهبود رویه‌ها و ارزیابی عملکرد مستمر شرکای تجاری در زنجیره تامین می‌باشد. بهره‌گیری از فناوری، سیستم‌های اطلاعاتی و ارزیابی صلاحیت شرکای تجاری، از جمله روش‌هایی است که در بهبود عملکرد و بهره‌وری تدارکات کمک می‌کنند.
نقش زنجیره ارزش در رهگیری مرسولات پستی چیست؟
در صنعت پستی، زنجیره ارزش نقش بسیار مهمی در رهگیری مرسولات پستی ایفا می‌کند. این نقش به طور خلاصه می‌تواند به شرح زیر باشد:
تسهیل در رهگیری: زنجیره ارزش می‌تواند بهبود فرآیندهای رهگیری مرسولات پستی را فراهم کند، از مراحل تولید تا تحویل محصول، به همراه اطلاعات مربوط به مراحل مختلف توزیع و وضعیت فعلی مرسوله.
افزایش شفافیت: این مفهوم می‌تواند به افزایش شفافیت در فرآیندهای پستی کمک کند، با ارایه اطلاعات دقیق از مراحل تولید، بسته‌بندی، حمل و نقل، و تحویل، که اعتماد مشتریان را به سیستم بالا می‌برد.
بهبود مدیریت موجودی: زنجیره ارزش می‌تواند به بهبود مدیریت موجودی و انبارداری در فرآیندهای پستی کمک کند، با ارایه اطلاعات دقیق از موجودی مواد و محصولات به مدیران برای بهینه‌سازی فرآیندها.
افزایش کارایی و کاهش هزینه‌ها: با بهبود فرآیندها و مدیریت بهتر زنجیره ارزش، امکان افزایش کارایی و کاهش هزینه‌های مرتبط با فرآیندهای پستی وجود دارد، که این امر بهبود مستقیمی در سودآوری و عملکرد کلی سازمان را به همراه دارد.
سخن نهایی
در کوریرهای پستی، زنجیره ارزش یک نقش بسیار مهم و حیاتی را ایفا می‌کند. این زنجیره از فعالیت‌های مختلفی تشکیل شده است که هرکدام به نحوی به تولید و ارایه خدمات پستی کمک می‌کنند.
با این توضیحات، می‌توان نتیجه گرفت که زنجیره ارزش در کوریرهای پستی به بهبود عملیات، افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها و ارایه خدمات با کیفیت به مشتریان کمک می‌کند. همچنین، این زنجیره به شرکت‌های پستی کمک می‌کند تا در بازار رقابتی بهبود یابند و مزیت رقابتی خود را تقویت کنند.
سوالات متداول
۱. زنجیره ارزش چیست؟
زنجیره ارزش مفهومی است که توسط مایکل پورتر معرفی شده و به توضیح فعالیت‌های کسب‌وکار در تولید محصول یا ارایه خدمات از ابتدا تا انتها می‌پردازد.
۲. چه منافعی از زنجیره ارزش برای شرکت‌ها به دست می‌آید؟
زنجیره ارزش به شرکت‌ها کمک می‌کند تا فعالیت‌های خود را بهبود بخشند، بهره‌وری را افزایش دهند، هزینه‌ها را کاهش دهند و مزیت رقابتی ایجاد کنند.
۳. چگونه می‌توان زنجیره ارزش را تحلیل کرد؟
برای تحلیل زنجیره ارزش، می‌توانید فعالیت‌های اصلی و پشتیبانی را شناسایی کرده و بهبودهای مورد نیاز را در هر کدام اعمال کنید.
۴. زنجیره ارزش در کوریرهای پستی چه مراحلی را شامل می‌شود؟
زنجیره ارزش در کوریرهای پستی شامل مراحلی مانند لجستیک ورودی، عملیات، لجستیک خروجی، بازاریابی و فروش، و خدمات مشتریان است.
۵. اهمیت بازاریابی و فروش در کوریرهای پستی چیست؟
بازاریابی و فروش در کوریرهای پستی برای جذب مشتریان جدید و حفظ مشتریان فعلی اهمیت دارد و به اطلاع‌رسانی به مشتریان و ترغیب آنها به استفاده از خدمات پستی کمک می‌کند.
